शब्दालय

  रुपान्तरण   एकदिन ऊ फेरी आयो फरक भङ्गीमा यसपटक उसले विनम्र भएर बोल्यो व्यवहार उस्तो साँघुरो लागेन अनुहारमा चञ्चलता कम थियो  न आँखा उतिसारो क्रोधित थिए नाकमा घमण्ड शुन्य पाएँ शालीन शब्द फुत्त झिक्यो उसले  “हजुर आराम हुनुहुन्छ ? बिर्सिदिनुस् पहिलेका कुरा, आउनुहोस् मित्र बनौँ ! तपाईँ जस्तो मान्छे सायदै छन् ।” त्यसपछि मैले कहिल्लै उसँगको त्यो घटना सम्झिनु परेन ! -२०८१ मङ्सिर ११-

मेरा  दुई गीत           छटपटीमै जीवन बित्यो  छ टपटीमै दिन बित्यो, छटपटीमै रात बित्यो यति सुन्दर फूलझैँ छटपटीमै जीवन बित्यो एउटा सानो घर थियो घरमा साना सपना थिए जसोतसो माटोसँगै बालापन बिताउँदै थिएँ अभाव र कस्टसित निर्दोषी बालापन बित्यो यति सुन्दर फूलझैँ छटपटीमै जीवन बित्यो । जति हाँसे ओठहरुले मनमा दुख छँदै थियो यस्तै रैछ दैवले नि दुखीकनै दुख दियो  सपनाकै पछि लागि संघर्षमै यौवन बित्यो यति सुन्दर फूलझैँ छटपटीमै जीवन बित्यो । जसलाई दुःखजिलो गरी हुर्काएँ बढाएँ मैले  उनैबाट यतिसम्म पाउँनु चोट पाएँ मैले  ऐँठन भो बाँच्न गाह्रो यौवनको चैन बित्यो  यति सुन्दर फूलझैँ छटपटीमै जीवन बित्यो । छटपटीमै दिन बित्यो, छटपटीमै रात बित्यो यति सुन्दर फूलझैँ  छटपटीमै जीवन बित्यो        तिमी उज्यालो जुनमा… तिमी उज्यालो जुनमा आऊ म हेरिरहुँला यी आँखासँग आँखा जुधाऊ फेरी प्यार होला । तिमी आउँछौ कि धर्तीमा कि आउँ म त्यतै तिम्रो साथबिना एक्लै एक्लै भएँ म यतै कति सुनसान लाग्छ यो मान्छेको जमात म जन्मेर आउँछु त्यहिँ समाऊँ मेरो हात तिमी हा...

  अनुष्टुप छन्दको नियम -   आठ आठ अक्षरका चार पाउ हुने । १ र ३ पाउको सातौँ अक्षर दिर्घ तथा २ र ४ पाउको सातौँ अक्षर ह्रश्व हुनुपर्ने । यसबाहेक प्रत्येक पाउको पाँचौँ अक्षर ह्रश्व र छैठौँ दिर्घ हुनुपर्ने ।     समानुभूती   रोएको किन हो कुन्नि के भयो हो उनीकन बिझ्यो कि कसको बोली निराशामा छ जीवन ।१।   रातको शून्यता भाग्यो आयो कोलाहलै बनी रोकिएन अझैँ आँशु बग्यो सारा नदी बनी।२।   नजिकै छन् कलम कापी छरपस्ट किताब छन् पढ्न नपाई विचारीको बेचैन पो भयो कि मन।३।   कि गरी यत्न लेख्नैमा भाव भरिभरी भई याद पो गरि जस्तो छ आफ्ना आफन्त पो सबै।४।   हेर्दा त यहि जस्तो छ कसैबाट छुटाएकी गरिबका घरै जन्मी असाध्यै दुख खाएकी।५।   सुख पाउँछु भनी आएँ दुख दिए दिनैदिन सोची कि भाग्यले ठग्यो सधै झन् मकनै किन।६।   मलाई त बुझ्न यत्नै भो को हो ऊ किन छे यहाँ उसको छटपटी देखी पलायो झन् दया ममा।७। - २०८१ कार्तिक २६ गते -  

                           मलाई मनपर्ने रङ्   एक दिनभरीमा फेरिइरहने भाव - रङ्हरुमा कुन रङ बढी प्रिय होला कुन रङ बढी गाँढा - आकर्षक होला कुन रङ् बढी कोमल होला कुन रङ् बढी मायालाग्दो होला कुन रङ् बढी संयोगी होला कुन रङ् बढी जुटाउने र छुटाउने होला कुन रङ् बढी रोमाञ्चक होला कुन रङ् बढी हसाउँने र रुवाउँने होला कुन रङ् बढी बुट्टेदार होला र कुन रङ् बढी पवित्र होला जवाफ पाऊँ हजूर किनकी मलाई त्यहि रङ् बढी मनपर्छ

     जब दर्शनका कविता पढेँ मैले जीवनबारे एउटा कविता पढेँ कविताले जीवन बुझायो र बुझेको लेख्न थालेँ कवितामै सृष्टिबारे पनि एउटा कविता पढेँ कविताले सृष्टि सार बुझायो र बुझेको लेख्न थालेँ कवितामै मैले प्रकृति पढेँ पर्याकवितामा कविताले मलाई प्रकृति बुझायो र बुझेको लेख्न थालेँ कवितामै आज देश र देशभक्ति बारेको कविता पनि पढेँ त्यसले मलाई देश र देशभक्तिबारे बुझायो र बुझेको लेख्न थालेँ कवितामै जीवन र जगतबारे सुक्ष्म दृष्टि दिने दर्शनका कविता पनि पढेँ कविताले मलाई जीवन र जगतबारे सारा बुझायो र बुझेको लेखेँ आफ्नै कवितामा कविता यहि हो   जब मैले दर्शनका कविता पढेँ अब के पढूँ के बुझूँ र के लेखूँ जब दर्शन पढेँ यसभन्दा पर पढ्नुपर्ने बुझ्नुपर्ने लेख्नुपर्ने केहि रहेन – २०८१ कार्तिक २४    

                        भूमी (एक वियोगान्त प्रेमकथा) दुई पहाड छन् । एक म बस्ने, अर्को मतिर फर्केको । बिचमा छिन् सुस्त हिड्दै बुढिगङ्गा । गङ्गा थाकेकी छैनन् गित गाएर, जसरी थाकेका छैनन् उभिएर दुई पहाड । यी यस्ता पहाड हुन्, जसको साइनो भनिसाध्य छैन । अन्योन्याश्रित छ । यी पहाडमध्ये मेरो पहाडबाट घाम उदाउँछ र अर्को पहाडमा गएर अस्ताउँछ । आज पनि घाम उदायो तर अस्ताएको देखिएन । घाम नअस्ताउँदै आकास बादलले रुन लागेजस्तो देखियो । छिनभरमै त्यो बादल आकासभरी फिँजियो । खै कहाँको समुद्री विनाशकारी जलवाष्प बोकेर बसेको थियो बादलले । ठम्याउन नपाउँदै वर्षा वर्षि त हाल्यो । हावा हुरी सहितको वर्षाले पूरै गाउँ प्रभावित बन्यो । बुढिगङ्गाले सतह बढाइन् , सधैँ मन्द सुसाउने उनी आज गर्जेको सुनिइन् । पारीको पहाड हिउँले सेताम्मे देखियो । वर्षा यति विनाशकारी भएर आयो कि त्यस्तोमा कोहि पनि गाउँलेले केहि गर्न सकेनन् । वर्षाको वितण्डा चुपचाप सहनु बाहेक विकल्प पनि कहाँ थियो र ! वर्षा विस्तारै कम भयो । गाउँलेहरु घरबाट बाहिर निस्किए र क्षति आँकलन गर्न थाले । ...

  भुजङ्गप्रयात (iss iss iss iss) – जम्मा १२ अक्षरको यस छन्दमा छौठौँ अक्षरमा विश्राम लिइन्छ । कविता लेख्दा त्यसैबमोजिम लेख्नुपर्छ ।   यमाता यमाता यमाता यमाता ए विचार मेरा        -  भुवन खत्री छचल्किन्छ छाल छताछुल्ल हुन्छ समेट्नै नमिल्ने कता जान्छ जान्छ ए विचार मेरा एकैछिन् त रोक नचाहिने भकारी र भारी नबोक ।१।   कुनै काम यस्तो परम् प्रिय लाग्छ अकर्मण्यता भाव कता भाग्छ भाग्छ ए विचार मेरा सुखीभाव देऊ निराशा असन्तोष फगत त्यो नदेऊ ।२।   छ यो विश्व ब्रह्माण्ड एकाग्र हेर मलाई त्यहि जस्तो बनाऊ थेरथोर ए विचार मेरा हराएर जाऊ अगाडी पछाडी मिलाएर आऊ ।३।   भयो या अरु भो यहाँ छन्द काव्य म रुचाउँछु वाचन र चाहा छ दिव्य ए विचार मेरा नयाँ जन्म लेऊ अनौठो र नौलो कविता म देऊ ।४। -२०८१ भाद्र २६ गते-